روف گاردن یا همان باغ بام یکی از روش‌های پایدار و نوآورانه برای بهره‌برداری از فضاهای شهری است. این مفهوم، به دلایل متعددی از جمله بهبود کیفیت هوا، کاهش آثار گرمایی جزایر حرارتی شهری و فراهم کردن فضاهای سبز، مورد توجه قرار گرفته است. روف گاردن‌ها به دو دسته‌ی اصلی اینتنس (Intensive) و اکستنس (Extensive) تقسیم می‌شوند که هر کدام دارای ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خود هستند. در این مقاله به بررسی دقیق تفاوت‌های این دو نوع روف گاردن می‌پردازیم.
تعریف و مشخصات روف گاردن‌های اینتنس
#### 1. تعریف و عمق خاک
روف گاردن‌های اینتنس یا شدید (Intensive Green Roofs) به بام‌هایی اشاره دارند که دارای یک لایه خاک عمیق‌تر هستند و می‌توانند گیاهان بزرگتری مثل درختان، بوته‌ها و گیاهان چندساله را در خود جای دهند. عمق خاک در این نوع روف گاردن معمولاً بین 20 تا 60 سانتیمتر و حتی بیشتر است.
#### 2. نوع گیاهان
به علت عمق خاک بیشتر، اینتنس امکان کشت گیاهان متنوع‌تری را فراهم می‌کند. درختان کوچک، بوته‌ها، گیاهان گلدار و حتی باغ‌های سبزیجات و میوه‌ها می‌توانند در این نوع بام‌ها کاشته شوند. برخی از نمونه‌های گیاهانی که می‌توان در این نوع بام‌ها کاشت عبارتند از:
– درختان: مثل درخت زیتون یا درخت انجیر
– بوته‌ها: مانند بوته‌های رز یا رزمارینوس
– گل‌های چندساله: مثل هِستاس و گل داوودی
#### 3. نیازهای نگهداری
نگهداری روف گاردن‌های اینتنس معمولاً پرهزینه‌تر و پیچیده‌تر است. این نوع بام نیاز به آبیاری منظم، کوددهی و مراقبت‌های بیشتر نظیر هرس و کنترل آفات دارد. سیستم‌های آبیاری خودکار و سیستم زهکشی مناسب برای جلوگیری از نشت آب نیز الزامی است.
#### 4. مزایا
– تنوع زیستی بیشتر: اینتنس با ایجاد تنوع گسترده‌ای از گیاهان می‌تواند به جذب گونه‌های مختلف پرندگان، حشرات و موجودات دیگر کمک کند و تنوع زیستی را افزایش دهد.
– زیبایی و ارزش افزوده ملک: این نوع روف گاردن‌ها با طراحی‌های متنوع و گیاهان جذاب می‌توانند به زیبایی ساختمان و ارزش افزوده ملک کمک کنند.
– فضاهای تفریحی: به دلیل فضای وسیع‌تر و گیاهان بزرگتر، اینتنس می‌تواند به عنوان فضای سبز و تفریحی برای ساکنین ساختمان استفاده شود.
#### 5. معایب
– هزینه‌های بالاتر: هزینه‌های ساخت، نگهداری و آبیاری این نوع روف گاردن‌ها بالاتر از انواع دیگر است.
– وزن بیشتر: به علت عمق خاک و نوع گیاهان، وزن اینتنس بیشتر بوده و برای نصب آن باید ظرفیت باربری بام به دقت بررسی شود.
تعریف و مشخصات روف گاردن‌های اکستنس
#### 1. تعریف و عمق خاک
روف گاردن‌های اکستنس یا گسترده (Extensive Green Roofs) به بام‌هایی اشاره دارد که دارای یک لایه خاک نازکتر هستند و عمدتاً برای کاشت گیاهان کوچک و مقاوم به شرایط سخت مثل گیاهان آبدار و گل‌های کوچک استفاده می‌شود. عمق خاک در این نوع روف گاردن معمولاً کمتر از 20 سانتیمتر است.
#### 2. نوع گیاهان
روف گاردن‌های اکستنس به دلیل عمق خاک کمتر، برای گیاهانی که نیاز به خاک زیادی ندارند و معمولاً مقاوم به خشکی هستند، مناسب‌اند. نمونه‌هایی از گیاهانی که در این نوع بام‌ها کاشته می‌شوند شامل موارد زیر است:
– گیاهان آبدار: مثل سدوم و اچوریا
– گیاهان پوششی: مانند تایموس و مزنا
– و گیاهان چندساله کوچک: مثل آلیسوم و نعنای کوهی
#### 3. نیازهای نگهداری
نگهداری روف گاردن‌های اکستنس به دلیل نیاز کمتر به آب، کود و مراقبت عمومی، ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر از اینتنس است. نیاز به سیستم‌های آبیاری کمتر و سیستم‌های زهکشی مناسب به حداقل می‌رسد.
#### 4. مزایا
– هزینه‌های کمتر: هزینه‌های ساخت، نگهداری و آبیاری این نوع روف گاردن‌ها نسبت به اینتنس به مراتب کمتر است.
– وزن کمتر: به دلیل عمق خاک کمتر و گیاهان سبک‌تر، وزن اکستنس کمتر است و نصب آن بر روی بام‌های بسیاری از ساختمان‌ها امکان‌پذیر است.
– نگهداری ساده‌تر: نیاز به نگهداری کمتر و میزان آبیاری پایین‌تر، این نوع بام را برای ساختمان‌های تجاری و مسکونی که دسترسی به بام محدود است، مناسب می‌کند.
#### 5. معایب
– تنوع گیاهی کمتر: به دلیل عمق خاک کمتر، فقط محدود به گیاهان کوچک و مقاوم به خشکی است و امکان کشت گیاهان بزرگتر مانند درختان وجود ندارد.
– زیبایی کمتر: به دلیل محدودیت در نوع گیاهان، تنوع زیبایی بصری آن نسبت به اینتنس کمتر است.
انتخاب میان اینتنس و اکستنس: فاکتورهای کلیدی
1. نیازها و اهداف پروژه
#### 2. ظرفیت باربری بام
یکی دیگر از فاکتورهای مهم، ظرفیت باربری بام است. قبل از تصمیم‌گیری نهایی، باید اطمینان حاصل شود که بام قادر به تحمل وزن اضافی خاک، گیاهان و سایر تجهیزات مورد نیاز است. این دامنه تحمل باید توسط یک مهندس سازه بررسی شود.
#### 3. بودجه
بودجه مورد نیاز برای ایجاد و نگهداری روف گاردن نیز از عوامل تعیین‌کننده است. اینتنس‌ها به دلیل نیازهای پیچیده‌تری که دارند، هزینه بیشتری دارند. از طرف دیگر، اکستنس‌ها با هزینه کمتر قابل اجرا و نگهداری هستند.
#### 4. دسترسی و نگهداری
میزان دسترسی به بام و امکانات نگهداری نیز مهم است. اگر بام ساختمان به راحتی قابل دسترسی نیست و امکانات محدودی برای نگهداری وجود دارد، اکستنس گزینه بهتری است.
#### 5. شرایط محیطی
شرایط محیطی نظیر نور خورشید، وزش باد و دمای منطقه نیز بر انتخاب نوع روف گاردن تأثیر دارد. معمولاً گیاهان مورد استفاده در اکستنس مقاوم به شرایط سخت محیطی هستند، در حالی که گیاهان اینتنس نیاز به مراقبت و شرایط مطلوب‌تری دارند.
نمونه‌های موفق از اینتنس و اکستنس
برای درک بهتر تفاوت‌ها و کاربردهای اینتنس و اکستنس، بررسی نمونه‌هایی از پروژه‌های موفق می‌تواند مفید باشد.
#### نمونه‌های اینتنس
1. پروژه Bosco Verticale در میلان: این پروژه شامل دو برج مسکونی است که هر کدام دارای بیش از 900 درخت و هزاران بوته و گیاهان گلدار است. اینتنس در این پروژه باعث افزایش زیبایی و تنوع زیستی شده و به بهبود کیفیت هوای محیط کمک کرده است.
2. پروژه Kensington Roof Gardens در لندن: این باغ بام که یکی از بزرگترین روف گاردن‌های اینتنس جهان است، شامل درختان بزرگ، باغ‌های گل و حتی یک دریاچه کوچک می‌باشد. اینتنس در این پروژه باعث ایجاد یک فضای تفریحی و جذاب در قلب لندن شده است.
#### نمونه‌های اکستنس
1. پروژه California Academy of Sciences در سانفرانسیسکو: این بنا دارای یک روف گاردن اکستنس گسترده است که به کاهش مصرف انرژی و مدیریت آب کمک می‌کند. این اکستنس با گیاهان پوششی و آبدار طراحی شده است که نیاز به نگهداری کمی دارند.
2. پروژه Ford Rouge Factory در دیترویت: این کارخانه دارای یکی از بزرگترین روف گاردن‌های اکستنس در جهان است. این اکستنس باعث کاهش بار گرمایی و بهبود مدیریت آب باران در این مجموعه صنعتی شده است.
نتیجه‌گیری
انتخاب بین روف گاردن‌های اینتنس و اکستنس بستگی به شرایط مختلفی مانند نیازها و اهداف پروژه، ظرفیت باربری بام، بودجه، دسترسی و شرایط محیطی دارد. هر کدام از این دو نوع روف گاردن دارای مزایا و معایب خاص خود هستند و برای موفقیت در اجرای پروژه باید این فاکتورها به دقت بررسی شوند.
روف گاردن‌های اینتنس با ارائه تنوع زیستی بیشتر، فضاهای زیبایی و تفریحی عالی و افزایش ارزش ملک، انتخاب فوق‌العاده‌ای برای پروژه‌هایی با بودجه و امکانات مناسب هستند. در مقابل، روف گاردن‌های اکستنس با هزینه کمتر، نگهداری ساده‌تر و وزن کمتر، گزینه‌های مناسبی برای ساختمان‌هایی هستند که به دنبال راه‌حل‌های سبز و کم‌هزینه می‌باشند.
در نهایت، هر دو نوع روف گاردن می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی شهری، حفاظت از محیط زیست و افزایش بهره‌وری انرژی کمک کنند و با توجه به شرایط خاص هر پروژه، یکی از این دو گزینه می‌تواند بهترین راه‌حل باشد.
بدون دیدگاه